Verhalen door Mark van Bergen en Max Steenberghe
Ontwerp/techniek door Erika Massuger

dit is een publicatie van

Het Woodstock-festival sloeg 45 jaar geleden een ijkpunt in de geschiedenis van de popmuziek en de jongerencultuur. Het piepkleine stadje Bethel daverde zo lang na van de hippie-tsunami dat pas nu voor het eerst de hekken van het oorspronkelijke festival-terrein opengaan voor een nieuw feest. En dat wordt een editie van Mysteryland, het oudste dancefestival ter wereld, georganiseerd door het Nederlandse ID&T. In drie producties reist deze website van Woodstock naar Mysteryland.

Deze longread bevat veel verborgen aanklikbare verrassingen. Voor de beste presentatie is het belangrijk dat u de geopende vensters steeds weer afsluit voordat u verder leest.

De wereld zou nooit meer hetzelfde zijn

door Max Steenberghe

Het was niet alsof de hemel zich opende. "Maar de zon begon wel harder te schijnen", zegt Michael Lang.

Het is een dinsdagmiddag in juni 1969. De jonge concertorganisator zit in zak en as. Veilig in zijn binnenzak heeft hij een pak contracten met de halve supertop uit die tijd. Grateful Dead, Janis Joplin, Jimi Hendrix. Wat begon als een gekkigheidje is uitgegroeid tot plannen voor een megafestival. Maar nu, een maand voor uur U, heeft hij van de ene dag op de andere geen terrein meer, en geen vergunning.

Maar daar, voor zijn ogen, ontvouwt zich (toch) een godsgeschenk. "Een enorme groene weide, als een grote kom. Met helemaal onderaan een klein heuveltje. Het is ideaal voor een festival."

De komvorm is ideaal. "Iedereen zou goed zicht hebben. De akoestiek was geweldig, een klein radiootje beneden is boven te horen, dus was een minimum aan boxen nodig. En dat heuveltje onderin was de ideale fundering voor het podium. Perfect!"

"'Zullen we?', vroeg de jongen op het terrein. We zullen."

Alles wat hij nog nodig heeft is een vergunning. En die heeft de jongen naast hem in zijn hand. 'Zullen we?', vraagt deze. "We zullen", antwoordt Michael.

Net zo bekend
als Jacko

Weinigen kennen zijn naam. Toch komt het belang van Michael Lang voor de popmuziek dicht in de buurt van dat van die andere Michael, Jackson. Lang zou ervoor zorgen dat in die kom een half miljoen jongeren drie dagen uit hun dak konden gaan. Drie dagen van love, peace and music. Woodstock. Een naam die wel zeker zo bekend is als die van Jacko.

Woodstock is het eerste superfestival. Maar het is meer, veel meer dan dat. Het wordt een raketstart van festivals en carrières. Santana is dan nog totaal onbekend, Crosby Stills en Nash spelen er hun tweede concert. The Who breekt er door. Melanie, Mountain, Canned Heat, Richie Havens en natuurlijk de vreemde Joe Cocker worden in één klap bekend. Veel zijn nog geen sterren maar die spelen ze wel van de hemel, opgezweept door de massa, de toekijkende concurrentie en, jawel, flinke hoeveelheden drugs.

Langharig werkschuw tuig
Maar Woodstock is nóg meer. Het is de openbaring van de hippiegedachte. Tot dan werden bloemenkinderen met scheve ogen aangekeken. Langharig werkschuw tuig. Maar Woodstock bewijst de wereld dat ze gelijk hebben. Dat, zoals de grond-eigenaar annex veeboer Max Yasgur zei, een half miljoen kinderen zonder problemen bij elkaar kunnen zijn, zonder ruzie, zonder wanklanken, maar met enkel fun and music. Opeens komt de underground aan de oppervlakte. De kiem voor de moderne festivals - of het nu pop, rock of dance is - wordt gezaaid.

Woodstock is een vriendelijk vreugdevuur in trieste tijden. De generatiekloof is zich aan het verharden. Vietnam, Nixon, de Black Panthers, dienstweigeraars, drugs, overal zijn conflicten opgedoken. Maar hier, nu, kan iedereen opeens met elkaar opschieten. De hippies delen alles, en dorpelingen schieten toe om te helpen. Wat net zo makkelijk een ramp van ongekende omvang kon worden, ontpopt zich als een symbool voor vrede en vriendschap.

Zou best kunnen
Wie zich Woodstock kan herinneren, was er zeker niet bij, zei Robin Williams ooit. En inderdaad: zo'n zes miljoen mensen claimen er geweest te zijn. De werkelijke aantallen zullen een raadsel blijven. Meest genoemd: 300.000 man op het terrein, 200.000 in de directe omgeving en nog eens een half tot heel miljoen vast op omringende wegen. Zelf weet Lang het ook niet. "Ik knik bij elk getal en zeg 'zou best kunnen'", grinnikt hij.

Woodstock in cijfers

1	geval van diabetische coma
2	uur minimum wachttijd bij de telefooncellen
3	doden (acute blindedarm, heroïne en een man is slapend overreden door een tractor)
4	dollar, prijs van een lsd-trip
6	maanden organisatie
7	minuten na vijf begon Richie Havens te spelen
10	schoten in de lucht, gelost door een boze boer
15	mannen voor continue leegzuigen van de toiletten
18	dollar, prijs van een kaartje voor alledrie de dagen
24	km in de omgeving is geparkeerd
25	gemiddelde leeftijd van de organisatie
33	arrestaties wegens drugsbezit
50	doktoren zijn ingevlogen
60	werkende telefooncellen
80	rechtszaken na het festival
100	inbeslagnames van drugs
120	uur film geschoten
150	agenten meldden zich vrijwillig
346	agenten ingehuurd
450	koeien liepen in totaal los op de kampeerterreinen
600	toiletten op het terrein
6000	mensen geholpen bij de EHBOposten

30.000	sandwiches werd gesmeerd door een naburend nonnenklooster
50.000	dollar vroeg Max Yasgur voor zijn weilanden (met oogst)
60.000	mensen op het veld nog voor het festival begon
186.000	verkochtte (officiele) kaarten
360.000	mensen waren weg toen Hendrix als laatste begon te spelen
500.000	telefoongesprekken gedurende de eerste dag
600.000	dollar aan ongedekte cheques uitgeschreven

sluit dit venster voor betere presentatie

Hij is New Yorker van geboorte. Leert daar rock kennen. En drugs. De alternatieve levensstijl ligt hem en hij verhuist naar het vrijgevochten Miami, waar hij een headshop opent, een zaakje met vloeitjes, pijpen, posters en andere parafernalia voor 'de bewuste roker'.

Miami wordt niks, Michael gaat weer naar het noorden, nu naar het stadje Woodstock. Anderhalf uur rijden van de Big Apple. Het is een vliegenpoepje, niet meer dan 3000 inwoners. Een vreemd plaatsje. Gesticht door Hollanders, vrij van gedachten; in 1920 zijn er al bacchanaalse feesten.

Het plaatsje Woodstock ligt in de staat New York, in de provincie Ulster County. Het heeft 5884 inwoners, 94 procent blank. Woodstock kreeg wereldfaam door het gelijknamige festival, dat 100 kilometer verderop werd gehouden.

De stadsrechten werden in 1787 al vastgelegd en het plaatsje zou vanaf het begin veel kunstenaars trekken. Aanvankelijk waren het landschapschilders, maar door hun exposities kwamen er ook andere artiesten als toneelspelers, dichters, schrijvers en musici. Ene Hervey White, filosoof en dichter, stichtte er de Maverick Kunst kolonie, dat tussen 1915 en 1931 een jaarlijks festival organiseerde. Die liepen, volgens de volksmond, snel uit in orgieën in de bossen: daar had White een muziekkapel gebouwd.

Vele jaren later kwamen de jaarlijkse happenings weer terug als Sound-Outs, festivals waar Richie Havens, Van Morrison en Paul Butterfield optraden. Het waren deze sound-outs die Michael Lang het idee gaven ook een festival te organiseren. Muziek werd belangrijk voor Woodstock, Bob Dylan en Jimi Hendrix gingen er wonen, John Sebastian en Van Morrison ook.

Inmiddels is er ook een boeddhistische klooster verrezen. Het heeft nog steeds twee kerkhoven: een voor 'gewone mensen' een voor kunstenaars.

sluit dit venster voor betere presentatie

Niet gek dus dat er hoofdzakelijk kunstenaars wonen. En artiesten. En Bob Dylan, The Band, Tim Hardin, John Sebastian en (stiekem) Jimi Hendrix. Er is een fantastische studio en dat zet Michael aan het denken. Er is best ruimte voor nóg een studio. Bijvoorbeeld in het nabijgelegen Wallkill. Hij legt het voor aan een goeie vrind, Artie Kornfeld, directeur van Capitol Records en die geeft hem gelijk. Moeten ze doen!

Age of Aquarius
Maar: dan is er geld nodig. En dat is er niet. Laat nou net op die dag een rare advertentie in de Wall Street Journal: Jongeman met ongelimiteerd kapitaal zoekt legale investeringskansen en zakelijke voorstellen. Er zit een tweetal achter, John Robert en Joel Rosenman. John heeft ruim een miljoen geërfd en wil daar iets leuks mee doen. Vandaar de advertentie. De brief van Lang en Kornfeld is volgens John van 5000 inzendingen 'de enige legale', en ze gaan er voor.

Roberts was een zoon van een succesvol zakenman. Op zijn 21ste ontmoet hij Rosenman, een jonge advocaat, op een golfterrein. De twee worden vrienden en delen een appartement. Door een erfenis, aangevuld met tegoeden van pa, hebben de twee een fortuin voorhanden, maar geen idee wat er mee te doen. Het probleem is enigzins lachwekkend en een van hun ideeën is om er een tv-serie van te maken: twee jongemannen met veel geld maar geen input. Mede daarom komt er de geruchtmakende advertentie in de Wall Street journal en de New York Times: Jongeman met ongelimiteerd kapitaal zoekt legale investeringskansen en zakelijke voorstellen.

Het oorspronkelijke idee is een nieuwe studio neer te zetten, en daar een openingsfeest bij te geven. John en Joel springen er in omdat ze eerder al een studio hadden betaald die goed liep. Maar daarom vonden ze het ook wat saai en volgens hen hebben zij aangedrongen op een schaalvergroting van het openingsfeest.

Woodstock zou ergens tussen de 2,4 en 3,1 miljoen dollar kosten (dollars van veertig jaar geleden) en bracht 1,8 miljoen op. Pas in het begin van de tachtiger jaren wordt alles afbetaald. Wie er het rijkste van wordt is Warner Brothers, dat de rechten op de elpee(s) en de film heeft. De laatste zou 50 miljoen opbrengen in de eerste tien jaar en daarna gestaag blijven doortikken.

Na Woodstock blijven Joel en John nog enige tijd in de muziekbusiness, maar zonder Michael Lang lukt het hen niet meer om nog dingen van naam op te zetten zonder er opnieuw geld op te verliezen. Rosenman gaat in 2007 nog een keer gigantisch het schip in, een zogenaamde linkse politicus troggelt hem veertig miljoen af. Roberts overlijdt in 2001.

sluit dit venster voor betere presentatie

Lang: "Hoofddoel werd de studio, maar om die bekend te maken groeide het plan voor een festival er omheen. Het begon klein en onschuldig. We wilden de plaatselijke scene uit hun holletjes trekken, dus het werd ook een kunstbeurs. En dat alles onder een hip thema. Volgens de astrologie stond het Waterman-tijdperk op aanbreken, The Age of Aquarius. Een tijd van veranderingen op wereldschaal en dat had alles te maken met scheppende individualiteit, vrijheid en humaniteit. Groovy!"

En dus tuigen de heren naar Wallkill met een plan voor een Aquarian exposition. Ze huren het terrein van een boer, het gemeentebestuur is gematigd enthousiast en nee, voor een expositie hebben ze niet eens een vergunning nodig.

Michael Lang heeft duidelijke ideeën over de poster. Ten eerste moet het duidelijk zijn dat het meer is dan enkel muziek: de aankondiging is voor een Aquarian Exposition. Het woord 'Woodstock' komt nauwelijks voor, wel groot 3 days of peace and music.

Wie de muziek maakt is ook niet het allerbelangrijkste, Michael wil ze per dag alfabetisch gerangschikt zien, zodat ego's geen rol spelen en het voor het publiek ook een verrassing zal zijn wie er als volgende opkomt. Dat laatste is tot in het extreme gelukt: de helft van de artiesten is lukraak het podium opgeduwd.

Het ontwerp van de poster is van Arnold Skolnick, een artiest die later een grote kunstboekenuitgeverij zou starten. Hij krijgt de opdracht op een donderdag met de vraag het ding maandagmorgen in te leveren.

Skolnick worstelt met het idee van een vredesduif in kleuren van de regenboog, maar daar is geen tijd meer voor. Hij ziet zijn dochtertje, net thuis van de kleuterschool, spelen met een kinderschaartje en knipt dan zelf gauw de gitaarnek en de vogel uit. Prachtig, zei Michael.

sluit dit venster voor betere presentatie

In maart begint de zaak te rollen. "We moesten groepen hebben. En dat was niet zo'n heel groot probleem. We wilden gewoon iedereen die we goed vonden. Maar we hadden wel regels. Niemand kreeg meer dan 15.000 dollar. En de poster zou alfabetisch zijn. Geen ego's." De handtekeningen verschijnen vlot. Jefferson Airplane, hitmachine Creedence Clearwater Revival, Blood Sweat & Tears, Canned Heat. Grote namen in die tijd. Maar ook kleine. Ene Joe Cocker, zo te horen een grote neger.

"De Beatles hadden 50.000 man getrokken en daar was rechts Amerika nog steeds niet van bekomen."

Als het balletje rolt, rolt het snel sneller. "We dachten aan 20.000 mensen. Maar gezien de namen die we kregen verdubbelde dat. Toen de voorverkoop begon, vlogen de eerste 20.000 kaartjes er zo snel uit dat we alles opnieuw verdubbelden. Dat merken ze ook in Wallkill, waar de boer zich terugtrekt. Een klein feestje oké, maar dit werd een hippiefeest. De Beatles hadden 50.000 man getrokken en daar was rechts Amerika nog steeds niet van bekomen."

Engelachtig
In Wallkill wordt een tweede terrein gevonden. Maar de tijd begint te dringen. Dubbel hard werken dus. Er wordt drainage ingegraven, kabels, riolering. De bouw van het podium begint, milieuvriendelijk, met een draaischijf om snel van installaties te kunnen wisselen.

Op het hoofdkantoor krijgt Lang gevraagd en ongevraagd hulp. De rockwereld hoort van groeiende plannen en meldt zich. Problemen ook. Maar met zijn persoonlijkheid krijgt Lang alles uit de weg. Hij weet wat hij wil, maar zal nooit drammen, nooit dreigen, nooit kwaad worden.

"Als je iets wilt, en het is goed, krijg je vanzelf medestanders. Als je iets moois wilt neerzetten is het logisch dat mensen je meehelpen in plaats van tegen." Zachte ogen staan in zijn engelachtige gezicht, omlijst met pijpenkrullen. Als iemand tegenwerkt, kijkt Michael net zo lang niet-begrijpend tot de ander overstag gaat.

Zwijnenstal
Behalve het gemeentebestuur van Wallkill. Dat ziet een hippie-invasie op zich afkomen. Lang praat wat-ie kan, maar wordt gewaarschuwd: in juni zal hij zich voor de gemeenteraad moeten verdedigen. Inmiddels is duidelijk dat hij wél een vergunning nodig heeft en vooralsnog loopt niemand warm om die te geven.

leden van de Hog Farm in een bus op weg naar Woodstock

Komt tijd komt raad, denkt Michael. "Er was genoeg te regelen." Dat het een en ander totaal uit de hand zou kunnen lopen, komt niet bij hem op. "Ik ben niet al te slim", grinnikt hij. Dan: "Het ging natuurlijk hard, maar ik kreeg van alle kanten hulp. En naarmate het festival groeide, groeide ook de kwaliteit van de mensen die aan kwamen zetten. Mensen die echt niet voor een kleintje vervaard waren en waar ik het volste vertrouwen in had."

En zo komt ook de Hog Farm op de proppen, de Zwijnenstal. Een bonte groep hippies die werkelijk alles doet wat hen goed lijkt. "Zonder hen was het een heel ander festival geworden." Ze organiseren soepkeukens, acteren, doen aan eerste hulp, zwerversopvang, organiseren en leven onderwijl in een commune waar niemand de baas is. "Elke keer als we kwamen praten, zaten we tegenover iemand anders, die dan zei dat hij er over zou nadenken."

De Hog Farm geldt als (Amerika's) langstlopende hippie-commune. Hij wordt in de sixties opgericht door Hugh Romney (die later de bijnaam Wavy Gravy krijgt). Ze doen van alles: toneel maken, biologisch verbouwen, politieke manifesten schrijven, maar ook zwerversopvang en boerenwerk op het land.
Michael Lang huurt hen in om kampvuren aan te leggen en een wegenplan te maken, maar op hun eigen verzoek mogen ze ook hun soepketels meenemen om, indien nodig, een enkel hongerige bezoeker te kunnen helpen. Ze komen ruim van tevoren naar het festivalterrein, zetten daar het backstage-dorpje op en verzorgen de werkers. Wavy Gravy gooit knuppels in het hoenderhok door tegen de pers te zeggen dat hij en de hippies voor de beveiliging moeten zorgen. In de praktijk komt er een zeker zo belangrijke taak bij: de EHBO-tenten, met name voor festivalgangers die teveel geslikt of gerookt hebben.

De Hog Farm bestaat nog steeds, en heeft een eigen jeugdkamp.

sluit dit venster voor betere presentatie

Hendrix had ook nagedacht. Michael loopt Jimi, de grootste ster van dat moment, regelmatig in Woodstock tegen het lijf en heeft hem allang warm gekregen voor het festival. Maar de superster is net terug van Monterey en had daar 150.000 dollar gekregen. Daar zit Michael dan met zijn eerlijke 15.000 dollar per groep.

"Het verschil was te groot. Maar ik wilde me echt aan de regels houden, dat had ik de anderen beloofd. Opeens hadden we een idee: als hij vrijdags akoestisch opende en 's zondags elektrisch afsloot kon ik met een eerlijk gevoel 30.000 bieden." En hop, daar is de handtekening.

De trom is razendsnel
Gsm's zijn er nog lang niet, laat staan social media, maar de stille trom is oorverdovend en razendsnel. Iedereen heeft het over Woodstock. En naast Wallkill begint ook links moeilijk te doen. Ze horen van grote bedragen, van miljonairs en willen een anti-kapitalistisch free festival. Wie het helemaal bont maakt, is Abbie Hoffman, een extreem-linkse radikaal. Hij ontbiedt de organisatie en eist een politieke lading. Zo niet dan zal hij hoogstpersoonlijk de zaak verstoren. Als de organisatoren elkaar hopeloos aankijken, zegt Abbie opeens: "Of je geeft ons 20.000 dollar." En hop, daar gaat weer een cheque.

Abbot Hoffman (1936-1989) was een ultralinkse activist, rebel en revolutionair. Met ongekende agressie werpt hij zichzelf op de voorgrond, beklimt barricaden en protesteert. Zijn credo Bust it up, break it down (gooi het om, breek het af) vult hij vaak genoeg aan met 'just voor de fun of it' (al is het maar voor de lol).

Het is voor velen de vraag gebleven in hoeverre de woede van Hoffman terecht of gericht was. Hij staat zowel bij rechts (Republikeinen), maar meer nog bij links (Democraten) te schreeuwen om gerechtigheid, zoals hij ook op Woodstock een plaats opeist. Maar zich uiteindelijk even makkelijk laat afkopen.

Met als achtergrond een psychologiestudie weet hij makkelijk mensen voor zich te winnen en krijgt altijd weer nieuwe volgelingen, tot Amy Carter toe, de presidentsdochter. Hij bestormt Wall Street en het Pentagon, de FBI had een dossier van 13.262 pagina's en hij wordt vele malen gearresteerd. Maar niet alleen voor activisme, ook voor handel in cocaïne, alhoewel dat volgens hem vieze spelletjes van de politie waren.

Uiteindelijk laat hij in 1974 zijn gezicht veranderen door plastische chirurgie en blijft tien jaar ondergedoken. Daarna begint hij gewoon overnieuw. Hij schrijft boeken als 'Fuck the System' en 'Steal this book', en overlijdt in 1989 door een overdosis van 150 pillen speed plus drank.

Hoffman komt als personage voor in de film 'Forrest Gump', in 'Born on the Fourth of July' speelt hij zichzelf.

sluit dit venster voor betere presentatie

De cheques gingen al hard. Iron Butterfly komt. Feestneus Sly Stone aanvankelijk ook, maar de funker laat het zo vaak afweten dat Michael het contract weggooit, maar uiteindelijk weer uit de prullenbak vist. Hij wil als geintje Roy Rogers

Leonard Slye (1911-1998) was een cowboyzanger, -film- en -tvster. Met zijn witte hoed, zijn paard Trigger en zijn Duitse herder Bullet was Roy Rogers in de vijftiger jaren een van de bekendste gezichten voor de Amerikanen. Rogers speelde in meer dan honderd westerns, had een eigen radio- en een tv-show.

Michael Lang was als kind met zijn vriendjes grote fans van de laatste, die Rogers altijd afsloot met de song Happy Trails. Lang wilde dolgraag dat Roy Rogers dat als grote afsluiter van het festival zou zingen, maar Rogers, voorman van alles wat blank en goed en godvruchtig en netjes is, peinsde er niet over.

, een tv-cowboy, laten komen, maar die peinst er niet over. The Who, op het punt van doorbreken, heeft ook geen zin. De pre-punkers vinden hippies niks, ze zijn moe van een tour en willen naar huis.

Lang vraagt Pete Townshend voor een etentje en met vrienden houdt hij hem wakker tot de gitarist tegen het krieken van de morgen uitroept: "Oke, oke, we komen maar laat me nu slapen!" De Byrds vinden het te klein, en beginnen een lijst weigeraars:

Byrds
Waren bang voor grote festivals. En ze kregen geen garantie dat ze betaald zouden worden.

Dylan
De grote profeet woonde note bene in Woodstock, maar kwam niet. Organisator Lang zat een middag en avond bij hem thuis, maar het leek hem niet 'zijn scene'. Hij had iets tegen hippies, die hemzelf allemaal veel te serieus namen. Er wordt ook gezegd dat zijn dochter ziek was. Michael Lang durfde niet te zeggen dat hij echt niet kwam, dus tot het einde bleef het gerucht gaan dat Dylan een verrassingsset zou spelen. De verrassing was echter dat hij niet kwam.

Joni Mitchell
De frêle blondine was muze van veel grote namen, maar kwam zelf niet. De volgende dag zou ze in de grote talkshow van Dick Cavett staan en haar manager durfde het risico niet aan dat ze dat zou missen. Ze was dan ook op tijd, al zaten naast haar Grace Slick van Jefferson Airplane, en Crosby, Stills & Nash, nog in hun bemodderde kleren. Ze zou wel het nummer Woodstock schrijven dat CSN en Matthews Southern Comfort tot hit zongen.

Iron Butterfly
De groep zat in de supertop door culthit In-a-gadda-da-vida en prijkt dan ook trots op de poster. Maar de roem was hen iets te ver naar het hoofd gestegen. Ze lieten vanaf het Newyorkse Newark Airport bellen en eisten helikopters om hen van daaraf naar het festival te vliegen, waar ze meteen het podium opwilden. Lang hoorde er van en stak een middelvinger op. De groep heeft naar verluidt zes uur op het vliegveld staan wachten.

The Doors
Kwamen niet omdat Jim Morrison net zijn piemel uit zijn broek had gehaald bij een optreden en hij daardoor opeens erg controversieel was. Hij zou bang zijn om doodgeschoten te worden op het onoverzichtelijke festival. Robbie Krieger wilde niet omdat het een slappe herhaling zou worden van Monterey.

Chicago
De tegenhangers van Blood, Sweat & Tears stonden niet te springen om met hun concurrenten te spelen en hadden dat weekeind een groot concert in de beroemde Fillmore West. Een ander verhaal wil dat hun manager dat expres boekte zodat hun plaats kon worden opgevuld door nieuwkomer Santana.

Rolling Stones
De organisatie was er niet echt happig op om hen te vragen, omdat de Stones waarschijnlijk het hele feest zouden domineren. Mick Jagger was toen in Australië om de film Ned Kelly op te nemen, een enorme flop.

Jeff Beck
Net een paar weken voor Woodstock brak de groep van de meestergitarist uiteen. Rod Stewart liep weg. Pianist Nicky Hopkins kon het niet laten, ging toch naar het festival en speelde mee met Jefferson Airplane.

Eric Clapton
Na eerst de Yardbirds was ook Cream, de volgende groep van de gitaargod uit elkaar gevallen. Clapton had net contact gekregen met Steve Winwood met wie hij Blind Faith zou vormen. Ze trokken zich terug om samen muziek te schrijven.

Led Zeppelin
Ook vet populair en bezig met een Amerikaanse tour. Het voordeel werd een nadeel: daarom stonden ze dan al geboekt in New Jersey. Nee, dat gingen ze niet afzeggen, ze hadden geen zin om een podium te delen met dertig andere bands.

Free
Had gewoon geen zin.

Frank Zappa
Hield niet van modder.

Jethro Tull
Leider Ian Anderson hoorde dat het een groot hippiefeest zou worden en daar hield hij niet van. Ook vreemd genoeg, niet van blote meisjes. 'Als ik die zie wil ik me daar op kunnen concentreren, niet concerteren.'

Procol Harum
Had net een lange tour afgesloten, waren doodop en Robin Trowers vrouw stond op het punt van bevallen.

Moody Blues
Waren een favoriet van Michael Lang, stonden ook op de poster, maar hadden een concert in Parijs.

Beatles
Er gaan verschillende verhalen. Meest logische is dat ze niet mochten omdat Lennon een visumverbod had van Nixon. Tweede reden is dat ze al lang niet meer live hadden gespeeld. Derde wil dat Lennon zei dat ze alleen maar kwamen als Yoko's Plastic Ono Band ook mocht spelen en daar had de organisatie geen zin in.

De Grateful Dead, ultieme hippie- en festivalband mag alleen spelen van hun manager als Michael er een beginnende groep bijneemt. Het gaat om It's a beautiful Day en ene Santana. Kop of munt, het wordt Santana die 1000 dollar krijgt.

Streep door de rekening in Wallkill
In juni gaat het mis. De gemeenteraad van Wallkill haalt een dikke streep door de rekening, Lang krijgt geen vergunning. Al het werk moet onmiddellijk stoppen, opgeruimd worden en zelfs de 'kantoren' moeten leeg want staan op agrarisch terrein.

Elliot Teichberg (1935) heeft met een boek en een film zijn doorslaggevende rol in het doorgaan van Woodstock opgeëist. In 1955 verhuisde hij met zijn ouders van New York naar het piepkleine White Lake waar de familie een morsig motelletje opende, El Monaco, op de hoek van de doorgaande wegen 17B en Route 55. Nerdy Tiber was 'directeur van de plaatselijke Kamer van Koophandel', er organiseerde daarom 'culturele bijeenkomsten' zoals uitvoeringen van de plaatselijke toneelvereniging en de fanfare. Daar vroeg en kreeg hij keurig open vergunningen voor.

Hij hoorde op 15 juli 1969 dat de gemeenteraad van het naburige Bethel de vergunning van Michael Lang had doorgescheurd. Een festival zou de redding kunnen zijn van het bijna failliete motel en daarom zocht hij contact met Lang. Volgens Tiber zelf bracht hij Yasgur en Lang bij elkaar, volgens Lang reden ze rond en zag Michael zelf opeens het ideale terrein. Als dank voor het gebruik van de vergunning huurde Lang ter plekke met een zak vol dollars het hele hotel voor drie maanden en liet het eerst opknappen door zijn podiumbouwers.

Tiber verhuisde kort na het festival naar Los Angeles waar hij onderwijzer werd en actief in de homo-wereld. Zijn Taking Woodstock kwam uit in 2007 en werd twee jaar later verfilmd door Ang Lee.

sluit dit venster voor betere presentatie

In het naburige White Lake hoort Elliot Tiber van de zaak. Hij is 23, zijn ouders hebben een motelletje, El Monaco dat op rand van faillissement staat. Een festival zou hen redden. En: Tiber organiseert jaarlijks een uitvoering van de toneelclub. Dat is een optreden. En daar heeft hij een open vergunning voor. Hij zoekt contact met Lang, samen rijden ze rond en ze vinden het ideale terrein. Eigenaar Max Yasgur, een oude boer met een jong hart, gaat akkoord.

Max Yasgur

Dan gaat het echt snel. In allerijl trekken de werkers een dorpje verder, knappen eerst het motel op en leggen dan het terrein aan. Een voor een komen grote problemen op Michael af, maar hij reageert met een lach en een delegerende zwaai. Parkeren, EHBO, eten, elektra, duizend telefooncellen, hij geeft het uit handen, met een stapeltje blanco cheques en het verzoek zuinig te zijn.

Het wordt duidelijk dat dit heel groot gaat worden. Lang: "Iedereen had het over problemen vanwege de drukte. Maar die problemen zijn er omdat mensen naar binnen willen zonder kaartje. Wij legden dus meteen terreinen aan waar publiek gratis naar de muziek kon luisteren of kamperen."

De politie-commissaris stuurde tweehonderd van zijn grootste bullebakken op ons af

Maar er moest beveiliging komen. "We wilden per se geen veldagenten, zeker niet in uniform. Dus hebben we een oproep gedaan onder New Yorkse cops, wie wil er wat bijverdienen? We kregen vijfhonderd aanmeldingen. We stelden ze allemaal dezelfde vraag: wat doe je als iemand een joint opsteekt? Degenen die zeiden te arresteren bedankten we, 346 werden aangenomen."

Maar ook dat gaat de laatste week weer niet door. "De commissaris was woest. Hij verbood het en stuurde tweehonderd van zijn grootste bullebakken naar het festival. Die begonnen achteraan de 150 km file auto's te doorzoeken. Na drie dagen waren ze vijfhonderd meter verder opgeschoten. En onze vrienden-cops kwamen wel. We hadden T-shirts voor ze gemaakt. Geen Police Corps, maar Please Corps."

Verkopers drukken zelf kaartjes
"Opeens brak de laatste week aan. We kregen verontrustende berichten uit het hele land. Hippie-karavaans waren onderweg. Omdat veel voorverkooppunten uitverkocht waren, hadden verkopers zelf kaartjes gedrukt, of men kwam op de bonnefooi. Voor vrijdag rekenden we op 60.000 man, maar woensdag zaten er al 40.000 op het terrein. We waren net begonnen met de hekken, moesten we iedereen het veld afsturen en dan weer binnenlaten?"

Natuurlijk niet, er is genoeg te doen. Het podium is de grootste zorg, bouwhout is op en woensdagavond staat de organisatie voor de keus: of hekken, of een podium maken. Lang: "We kozen natuurlijk voor het laatste en hoopten dat mensen zo vriendelijk zouden zijn om toch kaartjes te kopen. Iemand kreeg de opdracht honderd hokjes te maken. Die vonden we na het festival op een parkeerterrein, niemand had de opdracht gekregen ze te plaatsen..."

De enorme impact van Woodstock op de wereld was vooral te danken aan de film en de soundtrack. Het was ook geen normale elpee, maar drie langspelers in een uitklaphoes. DRIE elpees! Dat was, op 11 mei 1970, voor het eerst in de popwereld.

Het album liep, ondanks de enorme prijs van vijftig gulden, hard omdat het ook meteen een mooie dwarsdoorsnede was door de pop. Hardrock, latin, folk, ballads, alles stond er op met ook Max Yasgur en andere grappen vanaf het podium.

Kort erop kwam Woodstock Two uit, nu een dubbelaar met extra nummers van Hendrix, Joan Baez, Jefferson Airplane, CSN&Y plus Mountain en Melanie.

Beide albums werden ook overgezet op cd. En in 1994 bij het 25-jarig jubileum kwam alle muziek ervan maar dan zonder de stormgeluiden en de annonces van het podium uit in een luxe box (op elpeeformaat) met vier schijfjes.

In 2009 werd het nog mooier: een 40-jaars feestversie met zes cd's waarop nu wel een schat aan nieuw materiaal. Sterker: eindelijk is elke artiest met minstens een song te horen, al ontbreekt vreemd genoeg The Band en de topper I'm going home van Ten Years After. Nu ook de complete toespraak van Yasgur, veel meer aankondigingen, en de ruzie tussen Hoffman en Townshend. Ook voor het eerst, in een boekje, de setlists en andere trivia.

Maar baas boven baas: in 2012 verscheen Woodstock Complete: 26 cd's met 312 nummers. Alles wat beschikbaar was is opgepoetst en levert bij elkaar ruim 25 uur materiaal.

Heel wat artiesten hebben in de loop der jaren ook Live-at-Woodstock-albums uitgebracht: Hendrix, Country Joe, Janis, Richie Havens, Cocker. Maar de kwaliteit ervan haalt het niet bij de soundtracks. Van The Who, Grateful Dead, Mountain, CCR en anderen circuleren ook bootlegs: illegale uitgaven vaak van opnames vanaf het terrein die nauwelijks aanhoorbaar zijn.

sluit dit venster voor betere presentatie

En dan is er ook nog gedoe over de elpee-opnames en de film. Die lijkt een goed idee, ook omdat er wellicht geld uit kan komen, maar niemand heeft tijd om het te regelen. In de filmwereld zelf wordt contact gezocht met de organisatie, maar die is constant in gesprek en heeft geen zin in alweer een probleem. Uiteindelijk zullen er twee regisseurs zijn, met vele tientallen cameraploegen die samen tweehonderd uur aan materiaal zullen filmen. Terwijl er toch zeker eenderde van de artiesten niet opstaat.

Er zijn twee films van Woodstock. De eerste is als laatste uitgekomen: Woodstock Diary van de Brit D. A. Pennebaker. Deze wilde dolgraag de officiële filmrechten hebben. Maar Michael Lang had het te druk om een knoop door te hakken, zodat Pennebaker anderhalve week voor het festival simpelweg naar het terrein ging en begon te filmen.

Twee dagen voor het festival echt begon tekende de andere producer Artie een exclusieve deal met de grote Warner Brothers studio en regisseur Michael Wadleigh. Michael vroeg Pennebaker toch te blijven, als een backup en hij zou het later wel gladstrijken.

'Diary' werd uiteindelijk een drie uur durende tv-film.

Wadleigh pakte enorm uit. Hij huurde tachtig man en stuurde tientallen ploegen het terrein op: 'Film wat je filmen kunt'. Het leverde hem wel een startprobleem: hij kon niet genoeg lege film inkopen en de rollen werden door Kodak per helikopter geleverd.
Zelf nam hij de musici voor hun rekening. Dat ging niet zonder problemen, een stel artiesten weigerden toestemming. Vlak voor elk optreden kwam iemand op hen af met een contract: ze zouden 10% extra krijgen, daar gingen onder andere Keef Hartley en de Creedence niet mee akkoord. Grateful Dead kon niet gefilmd worden wegens elektrocutiegevaar, bij Ten Years After was de filmrol bijna op.

Uiteindelijk lag er in totaal 120 uur film, een onwerkbare hoeveelheid. Martin Scorsese werd gevraagd om de film te monteren en hij kwam op het idee om twee, drie soms vier beelden naast elkaar te gebruiken. Dat was cool, ze konden tweemaal zoveel materiaal gebruiken en zo was te zien wat er op het podium en op het veld gebeurde.
De 184 minuten durende eindversie kreeg in 1970 een Oscar als beste documentaire en Warner zou er ruim vijftig miljoen aan verdienen. In 1994 kwam een veertig minuten langere directors cut uit. In 2004 werd die digitaal opgepoetst, kreeg een 5.1 geluidsmix plus twee uur aan extra's (niet eerder vertoonde songs van onder andere Melanie, CCR, Janis Joplin en anderen).

Opmerkelijk: geen van de films houdt de echte volgorde van de artiesten aan.

sluit dit venster voor betere presentatie

Motorfiets of paardenrug
De dagen vliegen voorbij. Honderden problemen komen op de organisatie af, honderden cheques worden afgegeven, Lang is overal en nergens, hij rijdt op een oude motorfiets of paardenrug heen en weer tussen het festivalterrein, het artiestenkamp, de campings en het productiekantoor (El Monaco).

"Op donderdag waren we halverwege met het podium. Het dak moest nog en de fundering. Dat ging het niet worden. God zegene de greep, we trokken zeilen over de bovenkant en hoopten dat het podium bleef staan."

Bands vast in de file
En zo wordt het dus vrijdag. De eerste festivaldag. De wegen zitten potdicht, de velden ook. Zo'n 60.000 hippies hangen op het terrein, verkeer zit tot 50 kilometer rondom vast. Backstage is het ook overvol, maar niet met de goeie artiesten. Een paar zijn van tevoren gekomen, leden van The Band, Tim Hardin, John Sebastian - die niet eens zou optreden. Ze maken er een groot feest van. De groep Sweetwater moet openen, maar zit vast in de file. Toch wordt het vijf uur. Nog voor de eerste noot heeft geklonken kan het schema de prullenbak in. Het uiteindelijke schema zal twaalf uur uitlopen.

Vrijdag

17.00 - 19.00	Richie Havens
19.10 - 19.20	Swami Satchidananda
19.30 - 20.10	Sweetwater
20.20 - 21.15	Bert Sommer
21.20 - 21.45	Tim Hardin
22.00 - 22.35	Ravi Shankar
22.50 - 23.20	Melanie
23.55 - 00.25	Arlo Guthrie
00.55 - 02.00	Joan Baez

sluit dit venster voor betere presentatie

Tim Hardin is tweede maar verstopt zich. Zodat Michael met zijn aller-engeligste gezicht op Richie Havens

17.00 - 19.00: Richie Havens

SETLIST: Minstrel from gault, High flyin' bird, I can't make it anymore, With a little help, Strawberry fields forever, Hey Jude, I had a woman, Handsome Johnny, Freedom

Niet alleen musicus maar ook dichter, schilder en acteur. Zijn percussiegitaar zat tussen soul en folk. Dat kwam goed uit toen hij Woodstock opende en al snel door zijn repertoire heen was. Hij wist het niet meer, keek het publiek in en zag het woord vrijheid, freedom. Hij begon het te scanderen, sloeg akkoorden aan en verzon het nummer. Af en toe liet hij het overlopen in Motherless child. Zijn stem klonk als geen ander omdat hij een vals gebit had. En natuurlijk gaat het net op Woodstock los zitten. Freedom katapulteerde Havens' muzikale carrière. Hij speelde op de inauguratie van Clinton en stierf in 2013. Zijn as is uit een vliegtuig over het terrein uitgestrooid.

afloopt. De boomlange neger is meer kunstenaar dan zanger, staat als vijfde gepland, stikt van de zenuwen, maar loopt uiteindelijk naar voren. Hij speelt zijn hele repertoire, krijgt seintjes dat er nog steeds niemand anders is, laat dan wat Beatlecovers horen en begint uiteindelijk na anderhalf uur wat te improviseren op het woord 'Freedom'. Het zal een wereldhit worden.

De kop is er af. Maar er is nog steeds geen tweede artiest. Lang heeft helikopters gehuurd om de artiesten her en der uit de files te plukken, maar ze zijn nog niet terug. Toevallig loopt er een guru rond. Duw in de rug. "Guru's hebben altijd iets te zeggen, toch?" Swami Satchidananda

19.10 - 19.20: Swami Satchidananda

geeft de openingsspeech

De Indiase guru woonde net in New York. Hij liep backstage rond en ook hij werd onvoorbereid het podium opgeduwd. Hij verwelkomde 'de gehele jeugd van Amerika die hier bijeen is in de naam van muziek. Muziek is het geluid dat het universum stuurt. De energie van geluid is groter dan welke kracht in deze wereld. Laat ons door de heilige kunst van muziek vrede vinden en over de wereld verspreiden. Ik hoor dat mensen willen vechten voor vrede. Ik snap dat niet. Vechten en vrede. Laat ons niet vechten voor vrede, maar bovenal eerst vrede vinden in onszelf. De toekomst van de wereld ligt in jullie handen. De hele wereld ziet dit. Laat zien wat de Amerikaanse jeugd kan doen voor de mensheid.' Hij stierf in 2002, 98 jaar oud.

geeft een hartveroverende openingsspeech. "De toekomst van de wereld ligt in jullie handen." En het hek is van de dam.

De Swami sprak de volgende woorden:

"My beloved Brothers and Sisters, I am overwhelmed with joy to see the entire youth of America gathered here in the name of the fine art, music. In fact, through music we can work wonders. Music is the celestial sound, and it is sound that controls the whole universe, not atomic vibrations. Sound energy, sound power is much, much greater than any other power in this world... I am honored for having been given the opportunity of opening this great, great music festival.

America leads the world in several ways. Very recently when I was in the east, the grandson of Mahatma Ghandi asked me, "What's happening in America?" I said, "America is becoming a whole. America is helping everybody in the material field, but the time has come for America to help the whole world with spirituality also."

That's why across the length and breadth, we see people, thousands and thousands of people, yoga minded, spiritual minded. So let all our actions and all our arts express yoga. Through the scared art of music let us find peace that that will pervade all over the globe. Often people shout, "We are going to fight for peace!" I still do not understand how they are going to fight and then find peace. Therefore let us not fight for peace, but let us find peace within ourselves first.

The future of the world is in your hands... I, with all my heart, wish a great, great success to this music festival. Let it pave the way for many more festivals in other parts of the country... The entire world is going to know what the America youth can do for humanity..."

sluit dit venster voor betere presentatie

Stoned als een garnaal
Eindelijk begint het wat te lopen. Het publiek is erg op zijn gemak, loopt rond, maakt kennis, settelt zich, zet tentjes op. Sweetwater

19.30 - 20.10: Sweetwater

SETLIST: Motherless child, Lookout, For Pete's sake, Day song, What's wrong, Crystal spider, Two worlds, Why oh why, Let the sunshine in, Oh happy day

De toen bekende groep zat in de psychedelische hoek en was vaak voorprogramma. Ze zou Woodstock openen maar stond vast in de file en werd aangehouden door de politie toen ze zich door de massa probeerde te banen. Pas na enige tijd geloofden de agenten het met artiesten van doen te hebben en gingen de zwaailichten aan.
Het optreden van de hippiegroep was niet bijzonder. Ze weten het aan Richie Havens, die hun hit Motherless child voor hun neus had weggepikt. Op hun website noemen ze zich de eerste GROEP die optrad op Woodstock (Havens was in hun ogen solo).

speelt kort en teleurstellend, dan is de beurt aan de totaal onbekende Bert Sommer.

20.20 - 21.15: Bert Sommer

SETLIST: Jennifer, The road to travel, I wondered where you be, She's gone, Things are going my way, And When it's over, Jeanette, America, A note that read, Smile

De Newyorker was vaste invaller voor de musical Hair. Zijn kroes-kapsel werd voor die posters gebruikt. Omdat zijn manager Artie Kornfeld mede-organisator was, kwam hij haast automatisch op de lijst. Maar hij had nog nooit opgetreden. Zijn groep vond hij door een advertentie in hippiekrant The Village Voice. Bert zit niet in de film en daarom was er lang onenigheid over wat hij speelde en hoe laat: op een enkele foto staat hij bij daglicht op het podium. Zelf zei hij alleen Jennifer en America te hebben gespeeld. America (van Paul Simon) kreeg een staande ovatie, de enige van het hele festival.
Sommer kan zeggen in de twee grootste hippie-fenomenen te hebben gezeten: Woodstock en Hair.

De toneelmeester spreekt zijn naam verkeerd uit, hij is meer bekend om zijn kapsel, dat op de poster van Hair staat dan zijn muziek. Dat is te horen. Tim Hardin

21.20 - 21.45: Tim Hardin

SETLIST: Hang on to a dream, Susan, If I were a carpenter, Reason to believe, You upset the grace, Speak like a child, Snow white lady, Blues on my ceiling, Simple song of freedom, Misty roses

Hardin was een archetype voor Woodstock. Hippiezanger, songwriter, tikje obscuur, Greenwich Village-bewoner en druggebruiker. Tim liep wel al een tijdje rond op het festival (hij had geen fileproblemen, want woonde in Woodstock). Maar hij vermaakte zich backstage té goed: hij was te high om op te treden. Dat gebeurde wel vaker. Naderhand werd gezegd dat Hardin niet stoned was, maar doodsbang om voor de massa te staan. Vandaar dat hij pas in het donker wilde optreden. Het werd vallen en opstaan: de song Snow white lady (over cocaïne) had hij de avond ervoor geschreven, de groep had het nog nooit gehoord. Zijn verslaving nekte hem: hij stierf in 1980.

is wel bekend, Bob Dylan noemt hem de beste protestzanger ooit, maar hij is zo stoned als een garnaal. Na hem begint de eerste regen te vallen, en dat zal het hele optreden van Ravi Shankar

22.00 - 22.35: Ravi Shankar

SETLIST: Raga Puriya-Dhanashri / Gat in Sawarital, Tabla solo In Jhaptal, Raga Manj Kmahaj / Alap Jor / Dhun in Kaharwa tal

Shankar werd gezien als guru, maar was een musicus. George Harrison had zijn muziek ontdekt en door hem raakte Shankars naam bekend in het westen.
Hij speelde een korte set, van de eerste tot de laatste minuut in de stromende regen. Hij was zelf niet echt tevreden over zijn optreden. De een jaar later verschenen elpee Shankar live at Woodstock heeft hij in de studio opgenomen en het applaus en regengeluid toegevoegd.
Niet lang daarna nam hij openbaar afstand van de drugdoorlopen hippiebeweging. Wel maakte hij dankbaar gebruik van zijn muziekvrienden toen hij met George Harrison het concert van Bangla-Desh neerzette, twee jaar na Woodstock.

voortduren.

Omdat het blijft regenen wil de volgende groep de Incredible String Band niet spelen en hop, wordt de kleine Melanie

22.50 - 23.20: Melanie

SETLIST: Close to it all, Momma momma, Beautiful people, Animal crackers, Mr. Tambourine man, Tuning my guitar, Birthday of the sun

Het troubadour-meisje liep bij toeval rond: Michael Lang had hetzelfde kantoor als haar. Ze werd door haar moeder naar het festival gereden. Daar zag moeder Sly Stone stoned voorbij dansen en Janis Joplin stomdronken met een fles. Moeder was niet blij.
Eigenlijk zou de Incredible String Band spelen, maar die weigerde omdat het regende en er geen publiek zou zijn. Dus kwam Melanie. Terwijl ze het podium opliep voelde ze 'hoe haar geest haar lichaam verliet'.
Volgens Melanie is zij degene die de gewoonte begon om aanstekers omhoog te houden tijdens concerten.

het podium opgeduwd. Zij had nooit voor meer dan 500 mensen opgetreden maar met haar openingsnummer Beautiful People schiet ze meteen raak. Om een idee te krijgen hoeveel mensen er zijn, vraagt ze hen een kaarsje op te steken. Het is een adembenemend gezicht waar ze later een hit over zal schrijven: Candles in the rain (Lay down).

Jimi Hendrix zou zijn akoestische set doen, maar is in geen velden of wegen te bekennen. Dus komt Arlo Guthrie

23.55 - 00.25: Arlo Guthrie

SETLIST: Coming into Los Angeles, Wheel of fortune, Walking down the line, Oh Mary, Don't you weep, Every hand in the land, Amazing Grace

Met Dylan dé stem van het gezongen protest leek Arlo Guthrie, zoon van folklegende Woody, voorbestemd voor Woodstock. Hij was er vroeg, maar apestoned toen hij opkwam. Hij had begrepen dat hij naar de zaterdag was verschoven en had een pilletje geslikt.
Hij giechelde wat voor zich uit, deels uit ongeloof en angst voor wat hij voor zich zag. Hij had het over anderhalf miljoen mensen, maakte foute grapjes, maar zong de sterren van de hemel. Dat ging al snel achteruit en binnen een half uurtje was hij weer weg.
Zijn latere carrière schoot alle kanten op. Woodstock was een kortdurend hoogtepunt.

op maar hij heeft te dicht bij Tim Hardin gezeten en kan eveneens nauwelijks uit zijn ogen kijken. Hem was verteld dat hij de volgende dag zou spelen, dus nam hij een lsd-pilletje maar een kwartier later staat hij on stage. Voor een half uurtje. Joan Baez,

00.55 - 02.00: Joan Baez

SETLIST: Oh happy day, Last thing on my mind, I shall be released, No expectations, Joe hill, Sir Galahad, Hickory wind, Drug store truck driving man, One day at a time, Take me back, Warm and tender love, Swing low, We shall overcome

Vrouwelijke tegenhanger en muze van Bob Dylan. Frêle, met grote gitaar en een engelenstem oogde ze breekbaar, maar is haar hele leven onwrikbaar gebleven. Zelf begenadigd songschrijver oogstte ze evenveel succes met covers, vooral van minnaar Bob Dylan. Ze was actief op alle fronten en leidde de samenzang van We shall overcome op de protestmars waar Martin Luther King zijn speech zou geven. Tijdens Woodstock was ze zes maanden zwanger en getrouwd met David Harris die ze in de gevangenis had ontmoet. Ook tijdens Woodstock zat David vast als dienstweigeraar. Begin 2000 had ze een relatie met Steve Jobs. Ze treedt nog steeds op.

hoogzwanger, zal de eerste dag afsluiten met een lange ingetogen set.

Kamperen, kliederen, kletsen, kussen, zwemmen, zwammen, zweven; alles kan en mag

Zaterdag moet de muziek een stuk steviger worden. Er is nog eten op het veld, het publiek heeft het terrein tot in de verste verten in beslag genomen en alles verloopt gemoedelijk. Kamperen, kliederen, kletsen, kussen, zwemmen, zwammen, zweven; alles kan en mag. Wow! Helemaal vooraan bij het podium blijft iedereen zitten waar hij zit, maar verderop wordt het ontbijt een groot verbroederingsfeest. Zen-cursussen, gezamenlijk badderen, kinderen verzorgen.

Zaterdag

12.05 - 12.45	Quill
13.00 - 13.30	Country Joe McDonald
14.00 - 14.45	Santana
15.30 - 15.55	John Sebastian
16.45 - 17.30	Keef Hartley Band
18.00 - 18.30	Incredible String Band
19.30 - 20.30	Canned Heat
21.00 - 22.00	Mountain
22.30 - 00.05	Grateful Dead
00.30 - 01.20	Creedence Clearwater Revival
02.00 - 03.00	Janis Joplin
03.30 - 04.20	Sly & the Family Stone
05.00 - 06.05	The Who
08.00 - 09.40	Jeffferson Airplane

sluit dit venster voor betere presentatie

Het dorp is over de schok heen en steekt de handen uit de mouwen. Een enkeling spreekt er schande van, maar de meerderheid ziet het publiek als kinderen en helpt waar ze helpen kan. Vrijwel alle toiletten en telefoons in het dorp zullen continue gebruikt worden, sommige boerinnen zetten teilen aardappelpuree buiten. Max Yasgur ontsteekt in woede als hij hoort dat een buurman colaflesjes water voor een dollar verkoopt.

Lsd
Maar achter de schermen doemen problemen op. Grote zorgen over het lsd-gebruik. Dankzij grappenmakers zit het in eten en drinken, Langs grootste zorg is dat hij drie dagen lang alleen uit gesloten flesjes moet drinken en de eerste dag is rondgeroepen uit te kijken voor de bruine pillen die rondgaan. Die waarschuwing heeft averechts effect. Veel trippers die lekker gingen, raken in paniek dat ze vergiftigd zijn en de Hog Farm wordt platgelopen met mensen op een bad trip.

Hoewel het volgens Michael Lang alleszins meevalt, staat Woodstock ook bekend om massaal druggebruik. Het publiek bestond immers grotendeels uit hippies en volgens het cliché waren dat langharige hasjrokers. Dat werd ook volop gedaan, maar opvallender was het lsd-gebruik.
Lsd is een chemische substantie, meestal vloeibaar, die in de psychiatrie werd gebruikt. Het middel geeft een enorme hallucinerende roes, niets is wat het lijkt, en gebruikers hebben het over een reis door hun geest of onderbewustzijn. Vandaar dat gebruik trippen wordt genoemd. Het is niet zonder gevaar: alle emoties worden versterkt dus ook angst. Dat kan paniek geven, de zogenaamde bad trip.
Omdat het aanvankelijk een geneesmiddel was, werd het pas rond het festival verboden verklaard. Maar daarom niet getreurd, het bleef ruim voorhanden. Gebruikers druppelden een dosis op suikerklontjes, vloeipapier, pillen of vloeitjes en slikten het door. Binnen een half uur begint dan het wereldbeeld te kantelen.
Lsd wordt vaak zelf gemaakt. Maar waar mensen werken worden fouten gemaakt en vanaf het begin van het festival werden waarschuwingen van het podium geroepen, met name een bruine soort was niet al te best. De waarschuwingen werkten averechts: wie tripte raakte opeens in paniek omdat hij/zij mogelijk vergiftigd was. De Hog Farm ontfermde zich over deze slachtoffers maar ze konden de drukte niet aan. Dus werd er een oplossing gevonden door de mensen zelf in te schakelen. Als iemand met een bad trip zich meldde nam een helper hem apart, kalmeerde hem, gaf wat te drinken en bleef net zo lang in de buurt totdat hij in slaap viel. Eenmaal wakker en helder werd dan wel verwacht dat je een volgende klant onder je hoede nam.
Omdat het goedkoop, reuk- en geurloos is, werd het al dan niet als grap vaak in drankjes gegooid en met name backstage zat het in vrijwel elk glas. De weinige artiesten die niet bewust zelf iets slikten, kregen het wel via hun sinaasappelsap binnen. Een van de grootste zorgen van Lang zelf was dat hij alleen uit afgesloten flesjes kon drinken.

sluit dit venster voor betere presentatie

Om twaalf uur begint de muziek. Quill,

12.15 - 12.45: Quill

SETLIST: They live the life, That's how I eat, Driftin', Waitin' for You

Quill was een vreemde band, rond twee broers en twee anderen, die telkens van instrument wisselden. Ze waren een week van tevoren al ter plekke, en speelden dagelijks voor personeel, dorpelingen en vroeg publiek. Na het festival zouden ze een maand optreden in psychiatrische klinieken en gevangenissen in de buurt. Hun meest bizarre tour, het was 'elke avond raden of je publiek waanzinnig dan wel moordenaar was'.
Het had de hele nacht geregend, maar vijf minuten voor Quil, brak de zon door. Dat memorabele beeld is nooit gezien, hun muziek weinig gehoord. Door de regen was er een storing in de film-apparatuur: beeld en geluid liepen niet synchroon. Een jaar na Woodstock viel de groep uit elkaar.

speelt. Meteen daarna valt een gat, backstage staat iedereen stijf van de dope en niemand wil spelen. Daar banjert Country Joe McDonald

13.00 - 13.30: Country Joe McDonald

SETLIST: Janis, Donovan's reef, Heartaches, Ring of fire, Tennessee stud, Rockin' round the world, Flying high, Seen a rocket, I-feel-like-I'm-fixin'-to-die-rag

Archetype van de Vietnamprotesten. Wilde krullen, legerjack, blote bast, haarband, baard en snor, zonnebril, groot fan van drugs: Country Joe was de T-Rex-versie van Bob Dylan.
Hij was de zoveelste die stoned speelde. Lang hield hij vol dat hij vrijdag meteen na Richie Havens optrad. Dat was echt niet zo, het was ongepland, maar op zaterdag. Zijn I-feel-like-I-am-fixin'-to-die-rag zou een van de bekendste songs van Woodstock worden. Zondags trad hij op met The Fish. De groep viel kort daarna uit elkaar: iedereen wilde Country Joe solo zien. Door Woodstock was zijn naam wereldberoemd, zijn image van de puberaal-pestende revolutionair ook.

rond en Michael zet hem klem: hij moet en zal optreden. Maar zijn groep komt morgen pas en hij heeft geeneens een gitaar. Lang draait zich om en plukt er een uit iemands hand. "Alsjeblieft." "Maar ik heb geen plectrum", probeert Joe nog en krijgt een luciferdoosje. Plus een duw. Spelen! Hij doet acht nummers, waaronder de I-feel-like-I-am-fixing to-die-rag, een absoluut hoogtepunt dat door het hele veld wordt meegezongen.

Dan nog een totaal onverwachte topper: Santana.

14.00 - 14.45: Santana

SETLIST: Waiting, Evil ways, You just don't care, Savor, Jingo, Persuasion, Soul sacrifice, Fried neckbones

Een van de grootste verrassingen van het festival. De debuut-elpee kwam een week erna. Feitelijk had niemand van ze gehoord. Maar gitarist Carlos Santana speelde het publiek plat. Hij had een zware percussie-sectie en de groep was als eerste tot achterin te horen. Michael Schrieve (drums, met 20 jaar de jongste van het festival) maakte diepe indruk. Hoogtepunt is het 13 minuten durende vurige Soul Sacrifice. Tegen het einde hoorde hij als mantra in zijn hoofd: never again, never again, never again. Het publiek was voor hem 'een zee van haar en tanden'. Santana kreeg wereldfaam, en speelt heden ten dage nog steeds. En hoe.

De eerste elpee moest nog uitkomen, gitarist Carlos hoorde dat hij 's avonds pas aan de bak hoefde en ook hij slikte wat. Dat is te zien op de film, tijdens Soul Sacrific denkt hij dat zijn gitaar een slang is die hij moet wurgen. Dat lukt niet, wel is het een opzwepende topper van jewelste.

Twee baby's geboren
Backstage alarm. Een gezondheidsinspecteur meldt zich, is stiekem meegelift met de vele helikopters, en is voornemens de hele zaak te sluiten. Michael: "Maar hij heeft zijn dochter bij zich, die hoort dat Jimi Hendrix rondloopt en ze verdwijnt. Haar vader gaat haar zoeken en we hebben hem nooit meer gezien." En in de EHBO-tent wordt de eerste van twee baby's geboren (er zouden ook twaalf miskramen zijn).

Janis Joplin is inmiddels gearriveerd, ziet het massale publiek en trekt zich meteen terug voor een monsterdosis heroïne die haar de rest van de dag kalm zal houden, als de fles Southern Comfort dat al niet doet. Veel artiesten blijven bij haar feesten, nog steeds wil (of kan) niemand het podium op totdat Michael zijn vriend John Sebastian.

15.30 - 15.55: John Sebastian

SETLIST: How have you been, Rainbows over your blues, I had a dream, Darlin' be home soon, Younger generation

Het volgende slachtoffer van de files. Ook deze troubadour liep lekker high te zijn backstage, zou niet eens optreden, maar moest opeens toch een gat vullen. Het bloemenkind maakte zijn naam waar, zong vijf softe songs, en babbelde tussendoor maar raak, over zijn pasgeverfde t-shirt, over de hier-geboren baby, hij vroeg of iedereen zo vriendelijk wilde zijn straks zijn eigen rommel mee te nemen.
De singer-songwriter was net uit de Lovin Spoonful gestapt, die hippiehits scoorden als Summer in the city. Woodstock zou hem nog dieper de undergound in helpen: hij speelde samen met The Doors, CSNY en anderen.

maar naar voren duwt. Erna de Keef Hartley Band.

16.45 - 17.30: Keef Hartley Band

SETLIST: Spanish fly, She's gone, Too much thinkin', Believe in you, Rock me baby, Medley

Het was de eerste Engelse groep op het podium, maar de blues-rock met jazz sloeg totaal niet aan. Na vijf nummers waren ze weg. Ze zeiden dat het kwam omdat hun instrumenten ergens in de file stonden en ze op Santana's spullen moesten spelen.
Ze zijn niet gefilmd omdat een productiemannetje net de setlist wilde overschrijven toen de manager van Keef aan kwam stormen. Hij wist van niks, wilde geld zien en zo niet dan ging het niet door. Oke, zei de filmer en verscheurde zijn aantekeningen.

en eindelijk de Incredible String Band.

18.00 - 18.30: Incredible String Band

SETLIST: Invocation, The letter, Gather 'round, This moment, Come with me, When you find out who you are

Een grote naam, de Schotten speelden psychedelische folkrock op rare instrumenten en droegen gedichten voor. How hippie can you get?
Maar het gezelschap moest de prijs betalen voor hun weigering de eerste dag in de regen te spelen. Nu kwamen ze tussen kanonnen als Santana, Grateful Dead en The Who en hun introverte complexe gepingel ging helemaal verloren. Wat een hoogtepunt had kunnen zijn, bleek het begin van het einde: de groep is nooit over de flater heengekomen.

Ze vallen in het niet bij de vrolijke noten van Canned Heat

19.30 - 20.30: Canned Heat

SETLIST: I'm her man, Goin up the country, A change is gonna come, Too many drivers, I know my baby, Woodstock boogie, On the road again

De ongecompliceerde boogie-blues van Canned Heat sloeg geweldig aan. Binnen een paar minuten stond het hele veld te dansen. Goin' up the country werd een lijflied van het feest. Halverwege de set kwam een fan het podium op, en bietste een sigaret van dikke beer Bob Hite. Dat bleek pas bij de langere versie van de film, in de eerste montage is Goin' up the country alleen te horen. Maar het feestje was bijna niet doorgegaan. Twee dagen voor het concert liep de bassist weg. Hij werd snel vervangen, maar daarna sloot de drummer zich op, uit woede omdat ze niet konden repeteren.
Hoewel veel leden inmiddels zijn gestorven, bestaat Canned Heat nog steeds, met enkel de boze drummer als oorspronkelijk lid.

en de monsterrock van Mountain.

21.00 - 22.00: Mountain

SETLIST: Blood of the sun, Stormy monday, Theme for an imaginary western, Long red, Yasgur's Farm, Beside the sea, Waiting, Dreams of milk and honey, Blind man, Dirty shoes blues, Southbound train

Een nieuwkomer in de stijl van Cream: heavy blues van supergitarist Leslie West. Woodstock was hun vierde optreden, de debuutelpee zou volgend jaar verschijnen, ze mochten komen omdat Clapton niet kwam.
Het concert was bijna niet doorgegaan. Ook West was opgehaald per helikopter. Hij zat in de deuropening en net toen ze het terrein zagen brak hij een popper open onder zijn neus. De flash was zo groot dat hij bijna naar buiten viel. West speelde alles plat en doet dat heden ten dage nog. Hij wordt gezien als een grondlegger van heavy metal.

Backstage is de vlam in de pan gevlogen. De centen zijn op, dat is duidelijk, en de managers van Grateful Dead en The Who zetten Lang klem. Ze willen hun tien mille, anders spelen ze niet. Lang haalt zijn schouders op. "Zal ik dat even rondroepen", dreigt hij. Maar de managers nemen geldschieter John te grazen. Deze schrikt wel maar heeft ook geen geld. Uiteindelijk krijgt hij een bankdirecteur in Bethel wakker die zijn kantoor opent en drie kwartier lang cheques van honderd dollar aftekent.

Maar Grateful Dead

22.30 - 00.05: Grateful Dead

SETLIST: St. Stephen, Mama tried, Dark star, High time, Turn on your lovelight

The Dead mocht als de ultieme hippieband niet ontbreken. Maar juist Woodstock zou een van de slechtste optredens worden. Omdat de elektriciteit op het doorweekte podium levensgevaarlijk was, moesten ze lang wachten en kregen daarna telkens een schok als ze iets aanraakten. Verder hadden ook zij teveel gesnoept: een nummer ging 50 minuten duren en daarna viel er nog een gat omdat de leden onderling stonden te kletsen, stoned als konijnen. Het publiek dommelde in slaap, zelfs toen een kortsluiting een einde aan alles maakte. Garcia vertelde later dat hij de nabijheid van tijdreizigers voelde, die uit de toekomst waren teruggekomen om dit magische moment alsnog mee te maken. De Dead bleef actief totdat Jerry in 1995 aan een hartaanval stierf.

speelt een van hun slechtste sets ooit. Het is weer gaan regenen, de hele zaak staat onder stroom, ze mogen hun microfoons niet aanraken, vonken vliegen over de vloer en de zwaar-stonede Garcia denkt dat hij door de bliksem wordt getroffen. Het publiek dut in, zodat opvolgers Creedence Clearwater Revival

00.30 - 01.20: Creedence Clearwater Revival

SETLIST: Born on the Bayou, Green river, Ninety-Nine and a half, Commotion, Bootleg, Bad moon rising, Proud Mary, I put a spell on you, Night time is the right time, Keep on chooglin', Suzy Q

De grootste hitmachine van het festival kreeg de handen nauwelijks op elkaar omdat ook zij waren ingedut door de Dead. Leider John Fogerty trok een dikke streep door het filmen: dit kon niks worden. Ook op elpee is niks te vinden. Zelf zwegen ze het optreden dood, velen hebben niet geweten dat CCR op Woodstock is geweest. Maar het optreden stond als een huis, CCR speelde als een goed-geoliede strak-afgestelde machine. De band bracht enkel hits, I put a spell on you was een hoogtepunt, net als de toegift Suzy Q. Een paar jaar later spatte de groep in een knetterende ruzie uiteen. Fogerty is inmiddels weer terug en trekt overvolle zalen met CCR- en solomateriaal.

aanvankelijk denken dat ze voor een leeg veld staan, het is muisstil. Maar dan gaan de spots aan... Janis Joplin

02.00 - 03.00: Janis Joplin

SETLIST: Raise your hand, As good as you've been, To love somebody, Summertime, Try, Kozmic blues, Can't turn you loose, Work me, Oh Lord, Piece of my heart, Ball and chain

Janis Joplin werd al als hoogtepunt aangekondigd nog voordat ze van het festival had gehoord, laat staan getekend. De superster had net haar band Big Brother & the Holding Company vaarwel gezegd. Haar nieuwe groep wist niet beter of ze moesten een boerenfestivalletje spelen. Ze kwam vroeg in de middag aan en schrok van de massa. Vandaar dat ze meteen aan de heroïne ging, en de rest van de dag doorbracht met een fles Southern Comfort. De musici bakten er weinig van en speelden waarschijnlijk daarom vooral covers. Weer bij haar positieven vond ook Janis het zwaar tegenvallen, en vandaar dat ook zij noch in de film noch op de plaat staat. Een jaar later zou ze sterven.

bakt weinig van haar optreden maar dan komt de top-3 van de dag Sly & the Family Stone,

03.30 - 04.20: Sly & the Family Stone

SETLIST: M'Lady, Sing a simple song, You can make it if you try, Everyday people, Dance to the music, Music lover, I want to take you higher, Love city, Stand!

Sly Stone was in geen hokje te duwen; een van de eerste funkers, die ook gospel, blues en soul verwerkte. Met dan ook nog zwart en blank, man en vrouw in zijn band was het een unieke mengelmoes.
Niemand kan stilzitten bij de zwaar-swingende opzwepende, constant versnellende muziek. Het orgeltje krijst, Sly zelf torent als een engel boven alles uit, zijn franje-jasje als vleugels om hem heen zwaaiend en rappend krijgt hij het hele veld weer wakker. Niet lang erna zou hij mede door continue druggebruik psychisch instorten en zich decennia-lang opsluiten. Maar in Minneapolis stond een erfgenaam op: Prince!

The Who

05.00 - 06.05: The Who

SETLIST: Heaven and hell, I can't explain, It's a boy, 1921, Amazing journey, Sparks, Eyesight to the blind, Christmas, Acid queen, Pinball wizard, Do you think it's alright?, Fiddle about, There's a doctor, Go to the mirror, Smash the mirror, I'm free, Tommy's holiday camp, We're not gonna take it, See me, feel me, Summertime blues, Shakin' all over, My generation, Naked eye

Ook dit optreden werd een hoogtepunt, en de absolute doorbraak voor de Engelse rockers, maar niet zonder vallen of opstaan. De groep had al met tegenzin getekend en het werd er niet beter op. Het publiek kreeg zware kost: vrijwel de hele rockopera Tommy, plus wat grote hits als My generation.
Topper was de verpletterende versie van See me, feel me. Voor Nederlandse hipsters reden om naar het softe TopPop te kijken, dat het fragment als clip uitzond.

en bij het eerste ochtendgloren Jefferson Airplane.

08.00 - 09.40: Jefferson Airplane

SETLIST: The other side, Somebody to love, 3/5 of a mile, Won't you try, Eskimo blue day, Plastic fantastic lover, Wooden ships, Uncle Sam blues, Volunteers, Ballad of you & me, Come back baby, White rabbit, House at pooneil corners

Ze zouden rond middernacht optreden als afsluiter, maar het werd een ontbijtshow. De Airplane was een topper en paste perfect in het Woodstock-plaatje: unieke muziek, zangeres Grace Slick als engel in een mannenwereld, fervent voorstanders van drugs, allemaal samenwonend, anti-Vietnam.
Grace's goedemorgenwens All right friends, you have seen the heavy groups, now you will see morning maniac music. Believe me, yeah. It's the new dawn zou een van de bekendste Woodstockzinnetjes worden.
En als verrassing was er Nicky Hopkins, pianist van Jeff Beck en vele vele anderen.

Sly maakt er een feest van. The Who niet, Townshend vindt hippies hypocriet en wordt woest als tijdens het optreden opeens Abbie Hoffman het podium oploopt. Terwijl hij staat te schreeuwen slaat Pete hem vol met zijn gitaar tegen zijn hoofd. "Get off my fucking stage!" De volgende die het waagt zal hij vermoorden zegt hij. "En dat is geen grap"

Op het randje van een ramp
Het is inmiddels allang zondag. En het festival zit op het randje van een ramp. Het terrein is doorweekt, de mensen ook, het eten raakt op, niemand kan voor- of achteruit, de wereld ziet bezorgd toe. Toch reageert het publiek nog steeds opgetogen. Er heerst besef dat hier iets unieks aan het gebeuren is, dat het al heel lang goed gaat, dat er nog steeds geen (echte) puinhoop is. Beetje honger, beetje dorst, slapende voeten, vieze kleren, slecht geslapen, ach, nou en?

Zondag

13.55 - 14.00	Max Yasgur
14.00 - 15.25	Joe Cocker
15.30 - 18.30	Storm
18.30 - 20.00	Country Joe & the Fish
20.15 - 21.15	Ten Years After
22.00 - 22.50	The Band

sluit dit venster voor betere presentatie

Lang en consorten zijn overal en nergens. Plakken noodverbanden. Ze proberen voedsel het terrein op te krijgen. De Hog Farm loopt rond met vuilniszakken muesli. Niemand durft het hardop te zeggen maar ondanks alle ellende blijft de stemming op het veld top. Later zal blijken dat de gouverneur serieus overweegt om de burgerbescherming het terrein te laten ontruimen. Maar op het podium steelt Max Yasgur

13.55 - 14.00: Max Yasgur

spreekt het publiek toe

De eigenaar van de grond, een 45-jarige boer, kreeg een minutenlang applaus. En na zijn eerste vier woorden "I am a farmer" kwam daar nog een ovatie overheen. Hij zei dat de jongeren iets aan de hele wereld bewezen: dat half een miljoen kids bij elkaar konden komen voor drie dagen van fun and music, en niets anders dan lol en muziek hadden, zonder ongeregeldheden. "En daar wil ik jullie voor bedanken."

alle harten met een kort woord. Zijn eerste woorden "Ik ben een boer" leveren een staande ovatie.

De muziek zet voorbeeldig in, alweer een hoogtepunt door de onbekende Joe Cocker,

14.00 - 15.25: Joe Cocker

SETLIST: Dear landlord, Something's coming on, Do I still figure in your life, Feelin' alright, Just like a woman, Let's go get stoned, I don't need no doctor, I shall be released, Hitchcock railway, Something to say, With a little help from my friends

Toen de organisatie Cocker tekende, dachten ze een grote neger op het podium te krijgen. Maar opeens stond daar een blanke rauwe Engelse arbeiderszoon, begeleid door een superband. En die wisten ook niet wat ze zagen! De drummer had vanuit de heli al overgegeven op het publiek van angst. Joe verpletterde en zou net als Santana meteen een superster worden. Dat kwam vooral door zijn uitvoering van de Beatlesong With a little help form my friends. Wat opviel was zijn haast spastische act met veel armgezwaai. Voer voor komieken, zelfs de Muppets deden een parodie. Op internet circuleren filmpjes waarin zijn onverstaanbare teksten reclame lijken.

tot veler verrassing geen neger, maar wel zo gek als een deur. Dolle pret. Maar net als hij ophoudt, wordt het donker. Kijk achter je, schreeuwt iemand naar de spreekstalmeester en die schrikt zich een ongeluk: zwarte wolken pakken zich razendsnel samen. Opeens steekt een storm op. Rukwinden rammelen aan de geluidstorens die angstaanjagend wiebelen, regen valt met bakken uit de lucht. Op het podium is het levensgevaarlijk, omroepers blijven kalmerende woorden spreken maar dan moet de stroom er echt af.

Lang: "Het was een enorm dilemma. Een massale elektrocutie dreigde, of verpletterend instorten van de torens. Maar als we de zaak stopten zou dat een rel veroorzaken. Dus we gingen door." Country Joe en zijn band beginnen een akoestische yell. 'Als we hard genoeg zingen kunnen we de regen stoppen!'

15.30 - 18.30: Storm

het programma viel drie uur stil door een grote storm

Na Joe brak de overbekende storm los. Grote paniek bij de organisatie die vooral bang was voor eenzelfde paniek onder het publiek, elektrocutie en instorten van de niet al te stevige geluidstorens. Veel fans waren er ingeklommen en uit alle macht werd geprobeerd hen naar beneden te praten. Iedereen die in de buurt zat, moest ze vooral in de gaten houden om weg te kunnen vluchten.
Sprekers probeerden het publiek kalm te houden. Ze lieten hen roepen (no rain!) en klappen. Maar op een gegeven moment werd het zo gevaarlijk dat de stroom van het geluid afmoest. De vonken sprongen in het rond. De omroepers bezwoeren het publiek dat ze hen niet in de steek zouden laten.

Het lukt niet, maar het verbroedert wel. Na drie uur bedaart de storm en Michael heeft een verrassing: het vliegtuig, dat die ochtend broodjes rondstrooide, laat nu duizenden bloemen vallen.

De muziek gaat verder. Country Joe,

18.30 - 20.00: Country Joe & the Fish

SETLIST: Rock & Soul Music, Love, Not so sweet Martha Lorraine, Sing sing sing, Summer dresses, Friend lover woman wife, Silver and gold, Maria, Love machine, Since you told me, Crystal blues, Rock & soul Music (Reprise), "Fish" Cheer, I-feel-like-I'm-fixin'-to-die-rag

Door de storm is een groot deel van dit optreden verloren gegaan: de opname-apparatuur haperde. Joe McDonald stond voor de tweede keer op het podium: hij had zaterdags al een korte solo-set gedaan om tijd te vullen. Heel bijzonder werd het ook niet: Joe was uitgeput en doorgerookt. Als toegift werd opnieuw de Woodstock-klassieker I-feel-like... gespeeld, opnieuw met het spellen van FUCK. Nu riep elk bandlid een aparte letter.

zet de elektriciteit aan en speelt door. Dan Ten Years After,

20.15 - 21.15: Ten Years After

SETLIST: Spoonful, Good morning little schoolgirl, Hobbit, I can't keep from crying, Help me, I'm going home

Een absoluut hoogtepunt: het 12 minuten durende I'm going home. Vrijwel helemaal een gitaarsolo door de (toen) snelste gitarist ter wereld, met een grote bijrol voor bassist Leo Lyons. Een beetje snarenliefhebber kent elke noot. Uitdaging: er zijn 3 versies, die op de soundtrack duurt maar 9 minuten. Dit is het enige nummer dat bewaard is gebleven: weer vloog alle apparatuur er uit en de tape was op. I'm going home is dan ook niet helemaal echt: de drummer is toegevoegd.
Zelf vond Lee het niet zo geweldig. Hij herinnerde zich alles vooral door de angstaanjagende helikoptervlucht, hij had zich helemaal ingesnoerd. Het komt terug in zijn aankondiging: "I'm going home -by helicopter."

snarenwonder Alvin Lee schiet de sterren uit de hemel met I'm going home. The Band,

22.00 - 22.50: The Band

SETLIST: Chest fever, Don't do it, Tears of rage, We can talk, Long black veil, Don't you tell Henry, No more cane on the Brazos, This wheel's on Fire, I shall be Released, the Weight, Loving you

Heel de wereld verwachtte Bob Dylan op Woodstock (hij woonde er!), maar die had er geen zin in. Wel kwam zijn (ex-)begeleidingsgroep The Band. Fantastische musici, die zelfs de cover van Time Magazine haalden.
Kwam het door de weigerende Dylan, kwam het door eigen eigenzinnigheid: er is weinig bekend over het optreden, het mocht ook niet worden opgenomen. Uit de setlist blijkt dat het optreden voor het grootste deel van de elpee Music from Big Pink komt, opgenomen vlakbij Woodstock. Zelf zei Robbie Robertson ooit dat hij zich een vreemde eend in de bijt voelde, met hun zorgvuldig-gecomponeerde nummers tussen hardrockers Ten Years After en Johnny Winter. Het gros van de leden is overleden.

doet goed werk, maar het publiek blijft schreeuwen om voorman Bob Dylan die niet komt. Johnny Winter

00.00 - 01.05: Johnny Winter

SETLIST: Mama, Talk to your daughter, Leland Mississippi blues, Mean town blues, You done lost your good thing now, Mean mistreater, I can't stand it, Tobacco Road, Tell the truth, Johnny B. Goode

Officieel zou Woodstock nu afgelopen moeten zijn, maar niks ervan. En het zou ook zeker geen rustige nacht worden, met blueskoning Johnny Winter aan de gitaar. Knalharde solo's galmden over het veld en bliezen de lieflijke samenzang van The Band de zee in. Drie nummers speelde Johnny met zijn (albino-)tweelingbroer Edgar op toetsen en sax.
Het was een vervaarlijk optreden van een vervaarlijk man. Drugsverslaving en een affaire met Janis Joplin maakten hem een held van de underground.

heeft zijn albinotweelingbroer meegenomen, Blood Sweat & Tears

01.30 - 02.30: Blood Sweat & Tears

SETLIST: More and more, Just one smile, Something's coming on, More than you'll ever know, Spinning wheel, Sometimes in winter, Smiling phases, God bless the child, And when I die, You've made me so very happy

Het jazzy gezelschap had een grote naam door stevige hits, was als publiekstrekker getekend, maar maakte het niet helemaal waar: zanger David Clayton-Thomas was hoorbaar nerveus en zong er af en toe net naast.
Er is vrijwel niks van hun optreden overgebleven. Tegen deze tijd was allang duidelijk dat er absoluut geen geld meer in de knip zat. Ze traden wel op, maar er mocht niks worden opgenomen. BS&T is ook daarom een van de grote onbekende acts van Woodstock. Het bleek het begin van het einde: niet lang erna viel de groep uiteen. Ze spelen wel allemaal nog, in verschillende bezettingen.

speelt wat hits en dan komen drie aarzelende kerels naar voren: Crosby Stills en Nash.

03.00 - 04.00: Crosby Stills en Nash (& Young)

SETLIST: Akoest. Suite: Judy blue eyes, Blackbird, Helplessly hoping, Guinnevere, Marrakesh express, 4 + 20, Mr. Soul, I'm wonderin', You don't have to cry. Elektr. Pre-road downs, Long time gone, Bluebird revisited, Sea of madness, Wooden ships, akoest: Find the cost of freedom, 49 Bye-byes

Dit trio bestond niet eens. Ze hadden net hun debuut opgenomen. Michael tekende ze nadat hij een proefpersing had gehoord. Die vrijdag belde Stills nog om het af te zeggen: 'Niemand kent ons, we hebben nog nooit gespeeld'. Laat nu net op dat moment hun proefpersing over het terrein schallen.
Ze winden er onstage geen doekjes om. Nerveus giechelend bekennen ze dat dit het tweede optreden is. 'Vertel hen wie we zijn', roept Nash. En dan beginnen ze gewoon te spelen. En krijgen het hele terrein stil met hun wonderlijke muziek.

Ze zijn doodnerveus, hebben akoestische en a-capella nummers, maar de avond ervoor traden ze voor het eerst op. "We doen het in onze broek", bekent Nash hardop.

Paul Butterfield

06.00 - 06.45: Paul Butterfield

SETLIST: Born under a bad sign, No amount of loving, Driftin' and driftin', Morning sunrise, All in a day, Love march, Everything's gonna be allright

Tegen het eind van het festival zouden de vette blues komen. En daarvoor leek Butterfield de aangewezen persoon. Maar helaas was de groep (weggepikt bij Howlin' Woolf) net uit elkaar gedonderd; Elvin Bishop en Mike Bloomfield liepen weg. Niet dat de opvolgers slecht waren, maar het bleef toch middle of the road.
En rond deze tijd begon ook de grote uittocht: wie met de auto was, kon hem bij daglicht terugvinden, de treinen liepen weer, mensen moesten naar werk of school. Butterfield staarde dus in een leeglopend veld.
Kort na het festival zou hij solo gaan, en zelfs naar Woodstock verhuizen, waar zijn verslaving hem steeds sterker bij de nek greep. Hij overleed in '87.

speelt de zon tevoorschijn, eindelijk mag dansgroepje Sha Na Na

07.30 - 08.00: Sha na na

SETLIST: Get a job, Come go with me, Silhouettes, Teen angel, Jailhouse rock, Wipeout, Blue moon, Book of love, Little darling, At the hop, Duke of earl, Get a job

Een grapje. Een 12-koppige groep, in zilveren pakken die tien jaar oude (en dat leek een eeuw in die tijd) nummers zongen en vooral dansten. Het was hun achtste optreden, ze kregen 350 dollar, een plaat was er niet. In de film lijken ze het festival te openen, maar ze zijn hekkensluiters om de zaak wakker te houden terwijl Hendrix gezocht moest worden (daar hield de organisatie al rekening mee). Maar Hendrix stond op het podium te lachen. Door Woodstock schoten ze als een raket omhoog, toerden veel (met ene B. Springsteen als voorprogramma,) kregen een tv-show en waren inspiratie voor de film Grease en de tv-serie Happy Days. De check van 350 dollar bleek niet gedekt.

hun ding doen en dan, het is negen uur maandagmorgen, komt Jimi Hendrix

09.00 - 11.10: Jimi Hendrix

SETLIST: Message to love, Getting my heart back, Together again > Hear my train a-comin', Spanish castle magic, Red house, Mastermind, Lover man, Foxy lady, Izabella, Gypsy woman, Fire, Voodoo child, Stepping stone, Star spangled banner, Purple haze, Villanova junction, Hey Joe

Jimi zat tussen twee bands in: de Experience was net uit elkaar, de Band of Gypsies moest nog komen. Drummer Mitch Mitchell was blijven hangen na de Experience, Billy Cox zou een Gypsie worden. Zelf roept Jimi dat ze Gypsy Sun and Rainbows heten, 'maar eigenlijk zijn we een Band of Gypsies'.
Jimi kreeg als enige de keus om op zijn echte tijd te spelen, hij zou om middernacht afsluiten. Die plaats liet hij schieten, hij wilde echt de laatste noten spelen. Maar toen was 90% van de bezoekers al weg. De achterblijvers krijgen het tot dan onaantastbare volklied te horen, een ongekende sensatie.

het podium op. Hij is uitgeput van drank, drugs en sex (doet een oproep voor 'het meisje met het gele slipje'), heeft ook een nauwelijks ingespeelde groep bij zich, en het ergste: van de 400.000 bezoekers zijn er nog 40.000 over. Ze krijgen een legendarische set met als grote verrassing een hardrockversie van het volkslied.

Maandag

00.00 - 01.05	Johnny Winter
01.30 - 02.30	Blood sweat & Tears
03.00 - 04.00	CSN (&Y)
06.00 - 06.45	Paul Butterfield Blues Band
07.30 - 08.00	Sha na na
09.00 - 11.10	Jimi Hendrix

sluit dit venster voor betere presentatie

En dan is Woodstock voorbij. Het grote opruimen kan beginnen (en zal drie weken duren). Maar niet voor Michael. Hij krijgt een paniekerig telefoontje van John en Joel. Ze zijn ontboden bij de bank op Wall Street, waar ze in een weekeind opeens voor een miljoen rood zijn gaan staan. Met grote tegenzin laat Michael het veld alleen. Hij krijgt een lift van een helikopter. Als deze boven het terrein hangt, ziet hij opeens dat opruimers de eerste honderd vuilniszakken hebben neergelegd in de vorm van een enorm vredesteken. Die opsteker kon hij wel gebruiken. "Een bijna zo mooi gezicht als de eerste keer dat ik het veld zag. Hoeveel de bank ook wilde hebben: het was elke cent waard."

Het enige festival waar ik niet was

Nee, ik ben er niet geweest. Kom op, ik was 13. Maar het voelt van wel. Woodstock heeft me gemaakt wie ik ben. Het is een belangrijk deel van mij, van mijn leven. De muziek meteen al. Ongelofelijk. Maar ook: het gevoel. Dit kan. Three days of love and music. Kijk nou. Zie je wel.

Ik had er iets over gelezen, misschien was het op het journaal geweest. Maar het landde pas goed een jaar later ofzo, met de soundtrack. Drie elpees in een lange uitklaphoes. DRIE elpees. Wow. Drie.

De platenzaak in de stad, Van Leest, had toen luistercabines. Koptelefoons bestonden nog niet. Achterin de zaak waren drie kleine hokjes met een bankje en een platenspeler waar je een elpee kon proefluisteren. Wist jij veel wat je kocht? En een elpee was zeker vijftien gulden, een maand sparen. Komt opeens Woodstock uit. Drie elpees. Vijftig gulden. Vergeet het maar.
Dus gingen we luisteren bij Van Leest. Elke dag, na school. Met dikke boekentassen, met nog een laatste stinkende pindakaasboterham in de trommel, op naar de achterste rij platenbakken, naar de W en naar de kassa. "Mevrouw, mogen we deze even luisteren?"
Na twee, drie weken werd ze boos. Dat kon niet meer. Ja, vijftig gulden is veel geld, het was een van de duurste platen van de zaak, daar moesten we natuurlijk goed over kunnen nadenken. Maar ook daarom: ze hadden er maar twee op voorraad en we hadden ze allebei al grijsgedraaid. Op kant vier, tweede nummer, zat al een krasje.

Maar ja, die muziek! Ongelofelijk. Santana, Jefferson Airplane, Joan Baez, Guthrie, de maf Country Joe die het publiek FUCK liet zeggen (ik heb lang niet geweten wat het betekende). Muziek waarbij de schellen van je oren vielen. De duivelssnelle Ten Years After, de engelachtig mooie Crosby Stills & Nash, de onaardse Sly Stone. De verpletterende Who met dat verbijsterende filmpje dat zo af en toe op Toppop te zien was, tussen domme clipjes van de Cats door. En, diepe stilte: Jimi Hendrix. Live. Hij was net gestorven.

De platen leken zo'n beetje het mooiste wat een jochie kon overkomen. Maar toen kwam er de film. Voor velen van mijn generatie ons JFK-moment. Wie kan die eerste keer vergeten? Voor mij was het de kerstvakantie, tijdens een logeerpartij bij mijn o zo stijve opa. Geen lol te beleven bij die man. En vandaar misschien, dat mijn oudere neven aanbelden toen ze onderweg waren naar de stad. Ze gingen naar Woodstock. De film.

Ik wist niet wat ik hoorde. Een film! Met, zo knipoogden mijn neven, meisjes uit het publiek. Blote meisjes. Daar zat een groot probleem: de film was voor 16 jaar (ja, daar lag vroeger de grens) en ouder en ik was 14. Maar mijn neven kenden de kassajuf. En daar zat ik dan. Rij 8.

Toen het licht weer aanging, was ik een ander mens. Opnieuw: de muziek. En die beelden: twee, drie, vier tegelijk. Je keek ze in hun neusgaten. Maar er was meer. Hippies. Overal hippies. Overal vriendelijkheid. Overal lachen, bloemen, lange haren, wijde jurken. Geen onvertogen woord. Het leek de normaalste zaak van de wereld.

Dat was het niet. Dat zei Max. Opeens stond hij op het podium. Bolle wangen, stoppelbaardje, tevreden lach, stralende ogen. Max Yasgur (He, een Max, Maxen zijn er niet zo veel). Het was zijn weiland. En hij bedankte hen. Dat ze de wereld hadden bewezen dat een half miljoen kids drie dagen samen konden zijn voor fun and music, en dat er niks anders was dan fun en muziek.

Ja, dat was zo. Bloemenkinderen. Love and peace (and music). Ze zouden mijn leven bepalen. Lang, tenminste. Vrienden, vriendschap helpt je door alles heen. Door kostschool, door eenzame studentenkamers, door tegenvallende examens, door fietstochten in snijdende regen, door ouderscheidingen, door stille nachten, door gebroken harten. Door alles.

Ze gaven meteen richting, in een erg verwarrende tijd. Ver weg was oorlog, Vietnam, een oorlog die nergens over ging, maar waar Amerika grote fouten maakte. Terwijl datzelfde Amerika jarenlang op een voetstuk was gezet thuis: de grote bevrijders, de grote voorbeelden. Land van afwasmachines en televisies op slaapkamers. Wel of geen Amerika, wel of niet je ouders geloven, wat te doen, wie te kiezen? Dan opeens die boodschap. Luid en duidelijk en helder. Love and peace. Waarom niet? Imagine all the people, sharing all the world, zong John Lennon niet veel later, en ook hij had gelijk. Give peace a chance.

Ik werd, was en ben hippie in hart en nieren. Ik loop niet langer in zelfgeborduurde spijkerbroek en Afghaanjas, maar voel me nog altijd bloemenkind. Mijn school en studie stond in het teken van vriendschap en helpen, en dat was ook een van de redenen dat ik voor dit beroep koos. Journalisten helpen -dat denken ze tenminste- de wereld. We laten zien wat er gebeurd, hoe het niet moet en hoe het wel kan. Ik probeer altijd hoop, een lach, een zonnestraal in mijn verhalen te stoppen.

Woodstock leerde me ook de magie van muziek te ontdekken. Niks mooiers op de wereld dan muziek. Iedereen houdt van muziek. Muziek kan binnen luttele seconden je kijk veranderen. Een droevig liedje, een vrolijk liedje: ze verzetten onmiddellijk je zinnen.

Muziek tekende mijn leven. Nachten doorhalen, elpeehoezen lezen, draaien, draaien draaien, luisteren luisteren. Wat een werelden gingen er open! Al mijn geld ging er aan op, al mijn tijd, alles was muziek. Sterker: het werd mijn beroep. Popjournalist zijn leek lang mijn ding, maar eenmaal bij de krant wilde ik niet meer. Even rook ik er aan, gratis platen, recensies schrijven maar nee: dat werd te gek. Opeens werd het zakelijk. Bang dat muziek zijn magie zou verliezen, deed ik het niet meer.

Maar het bloed kroop waar het niet gaan kon. De kunstredactie vroeg of ik wilde helpen. Concerten bezoeken, interviewtjes doen. En van het een kwam het ander. Werd ik toch popjournalist. En hoe! Ik legde de lat hoog, wilde iedereen spreken, en ik sprak ook iedereen. Bowie, Jagger, McCartney, Clapton, Paul Simon, Pink Floyd, Genesis, Yes, Talking Heads, U2, zelfs mijn allergrootste helden Frank Zappa en Neil Young. Ik reisde de wereld rond, zag superconcerten, premières, priveshows. Crowded House zong wat liedjes bij hen thuis, ik zag McCartney oefenen, zat op de kussens van de slaapkamer van Prince, Liep backstage bij Bowie, noem maar op.

Tussendoor sprak ik ook Santana, Joe Cocker, Jefferson Airplane, Melanie, John Sebastian, Crosby en Stills en Nash en Young en the Who. Niemand, niemand kon zich iets herinneren van Woodstock. Ik verbeet me in stilte. Juist het festival dat de diepste indruk op me maakte, heb ik niet bezocht en ik kwam er niks van te weten. Wel was er een keer het magische gevoel. In 1985, Live-Aid. Alle wereldsterren op twee podia, allemaal voor een enkel doel: een betere wereld. Die wereld keek wereldwijd toe via de tv. Ik voelde een band die de wereld bond.

Van het een kwam het ander. Al dat reizen was altijd improviseren. De grote popfestivals waren halve rampgebieden dus ook daar kwam het aan op improvisatie, zelfredzaamheid, snel door massa's heenkomen, praten met handen en voeten. Als vanzelf kwamen er reportages uit echte rampgebieden, zocht ik als vredesduif juist oorlogsgebieden op.

Of dat niet moeilijk was, vervelend, draaglijk, al die ellende, zo vroeg iedereen. Jazeker ging dat. Waarom? Door Woodstock. Door dat ene zinnetje van uberhippie Wavy Gravy, leider van de Hog Farm. Ergens roept hij opeens "There is always a little bit of heaven in a disaster area". En dat klopt. Daar heb ik altijd naar gezocht. Hoe diep de ellende, hoe zwaar het lijden, hou uitzichtloos de situatie: altijd was er wel iemand die het hoofd hoog hield, de handen uit de mouwen stak, de eerste stap zette.

Die man vinden. Zijn boodschap uitdragen, zijn licht laten schijnen. Dat wilde ik in mijn verhalen. Dat wil ik nog steeds. Dat heeft Woodstock in me wakker gemaakt. En dat houdt me op de been. Nog steeds. Nog altijd.

Max Steenberghe

sluit dit venster voor betere presentatie

Ik had een muzikaal leven voor 1988 en een daarna. Eerst was ik een bandjesjongen. Ben ik deels nog steeds, maar toen echt. U2, Springsteen, Simple Minds, Doe Maar. Posters aan de muur, playbacken - 'fan' spelen, kortom.

Iets van een dj of curator zat er wel al snel in, want toen ik mijn eerste tapedeck kreeg ging ik als een gek bandjes opnemen van radioshows. De Top 40-lijst vast in de linkerhand, de rechter boven de record- of pauzeknop. Noem het mijn eigen podcasts, die ik daarna kon afspelen. Bij megamixer Ben Liebrand was dat knip- en plakwerk niet nodig. De meestermixer deed dit een uur lang zelf, die sessies verslond ik.

Toen kwam de revolutie. House. De muziek greep me meteen vanaf het introductiejaar 1988 via de (illegale) radio, en vanaf 1990 in het uitgaansleven. Daar waar 'dance' hoort - de naam maakt er geen geheim van. Ik kan nog steeds jeuk krijgen van mensen die het genre nog steeds puur als muziek beoordelen. Terwijl het zoveel meer is.

Dance is een middel voor verbroedering, voor dansvreugde, voor paringsrituelen. Op raves, in de club en later in de openlucht. Met MDMA als een grote katalysator uiteraard, maar aan die pilletjes durfde ik toen nog lang niet aan. Aan de muziek en het hele sfeertje in de club, zorgvuldig opgebouwd via flyers, had ik ook genoeg. Het was betoverend, weekend na weekend paradijsjes op aarde.

Zo betoverend dat ik droomde van meer. Platen kopen, dj worden, feestjes organiseren. Samen met een vriend begon ik een 'drive-in-show' (aanvankelijk feesten en partijen, maar met de verdiensten kochten we house die we stiekem tussendoor draaiden), later gingen we met de vriendengroep party's bouwen. Amazing Discoveries noemden we ons. Ik werd ook vaste dj in een aantal Brabantse clubs.

Omdat ik vond dat ik hier niet genoeg voor had é n omdat in 2001 een andere droom uitkwam - ik werd journalist - begon ik over dance te schrijven. Het genre was al ontzettend groot, maar er werd in de massamedia nog nauwelijks over bericht. Of het moesten de 'maandagse' berichten zijn over hoeveel mensen er met pillen waren opgepakt na een party. Daar moest en zou ik verandering in brengen!

Voor mijn eigen krant Eindhovens Dagblad (de lichtstad heeft nog steeds een grote klik met techno en dance) en freelance voor dancebladen als DJ Broadcast interviewde ik zowat alle grote dj's ter aarde. Bij Armin van Buuren kwam ik nog op zijn zolderkamertje, toen hij net aan het doorbreken was. In weekends deed ik verslag van tal van feesten en festivals. De koning te rijk.

Andere journalistieke redacties en klussen kwamen en gingen maar anno 2014 volg ik de boel nog steeds op de voet. Vorig jaar kwam opnieuw een droom uit: een eigen boek. Met 'Dutch Dance', over 25 jaar dance in Nederland, won ik de Pop Media Prijs, de belangrijkste onderscheiding voor de popjournalistiek in ons land, en inmiddels is het boek toe aan de tweede druk. Waanzinnig en totaal onverwacht.

Met drie kids is het tegenwoordig wat lastiger om bij alle feestjes te zijn, maar een keer per maand lukt me nog altijd. En de muziek vreet ik nog dagelijks - met nu en dan heus nog wel een bandje tussendoor.

Mark van Bergen

sluit dit venster voor betere presentatie

Colofon

Concept/coördinatie		Mark van Bergen
Verhalen		Mark van Bergen Max Steenberghe
Ontwerp/techniek		Erika Massuger Erika Massuger (1985) is 1.55 hoog, geheel opgetrokken uit broncode en zo smart als haar auto. Ze volgde studies aan het Grafisch Lyceum (IT Mediaproductie), Fontys Hogescholen (cum laude ICT & Media Design, Marketing, winnares scriptieprijs) en het CKE (fotografie). Ze is webmaster van het Eindhovens Dagblad en tekent voor de speciale producties van die en andere Wegener-kranten. In haar vrije tijd maakt ze foto-reportages, ontwerpt en bouwt ze websites voor startende ondernemers. Zie ook massugez.nl
Eindredactie		Jan Speelman
Beeld/fotografie		Hollandse Hoogte ID&T Maurice Vinken Walter Aeckerlin e.a.
Sales		Albert Smeitink
Support		ID&T
Contact		Stuur een e-mail

Interviews met o.a.

Michael Lang (organisator Woodstock)
Tom ter Bogt (hoogleraar popmuziek)
Showtek, Fedde Le Grand, Eddy de Clercq en Dimitri Kneppers (dj's)
Irfan van Ewijk (mede-oprichter ID&T)

woodstock-mysteryland.com is een initiatief van Eindhovens Dagblad

Werk uw browser bij!

De wereld zou nooit meer hetzelfde zijn

Het enige festival waar ik niet was

Colofon

Interviews met o.a.

Meer informatie